Październik jest miesiącem raka piersi. Wiemy, że za jego obecność odpowiedzialna jest mutacja genów BRCA 1 i BRCA 2. Ale co to właściwie oznacza i czy mutacje ww. genów dotyczą wyłącznie ryzyka pojawienia się raka piersi ?
Czym właściwie jest i jak działa gen BRCA1 i BRCA2 ?
Badania naukowe dowodzą, że geny BRCA1 i BRCA 2 oprócz raka piersi odpowiadają za zwiększone ryzyko wystąpienia raka jajników oraz nowotworu przewodu pokarmowego – żołądka, jelita grubego i trzustki, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn„
W kontroli namnażania się komórek, ważną rolę odgrywają geny BRCA1 i BRCA2. Gdy wystąpią w nich mutacje (czyli zmiany), geny te przestają działać prawidłowo. Prowadzi to do zaburzenia mechanizmów kontrolujących podział komórkowy. W efekcie może dojść do niekontrolowanego wzrostu komórek nowotworowych. Mutacje te nazywane są „mutacjami supresorowymi”. Są to zmiany w genach, które nie są bezpośrednio związane z pierwotnymi mutacjami, ale przyczyniają się do rozwoju nowotworu.
Szacuje się, że w Polsce jest ok. 100 tys. nosicielek mutacji BRCA1. Nowotwory związane z wadliwą mutacją wspomnianego genu stanowią ok. 10-15% wszystkich zachorowań na raka piersi. Wśród nosicielek mutacji BRCA1 występuje też zwiększone ryzyko raka jajowodu i otrzewnej, które wynosi ok. 10%. Kobiety u których wykryto mutacje w genie BRCA1 są obciążone ryzykiem zachorowania na nowotwór piersi wynoszącym ponad 80%
zwrotnikraka.pl
Nowotwór piersi jest najczęściej występującym rakiem u kobiet w Polsce. To aż 25% wszystkich diagnozowanych nowotworów u pań. Największe ryzyko jego pojawienia się przypada między 50 a 69 rokiem życia. Jednak wczesne jego wykrycie daje szansę na całkowite wyleczenie.
Niestety rak piersi jest podstępny i w początkowym stadium rozwoju przebiega niemal bezobjawowo. Najczęściej wykrywany jest guzek podczas samodzielnego badania. Innym, niepokojącym objawem może być zaczerwienienie piersi lub żył, a także wciągnięcie brodawki sutkowej. Zaniepokoić powinno nas także zdeformowanie piersi lub wyciek z sutka.
By wcześnie wykryć nowotwór wystarczy samobadanie i usg piersi (przypadku kobiet ok. 25 r.ż), jednak kobiety z ryzykiem nowotworowym około 40 r.ż powinny robić badanie mammograficzne raz w roku.
Czym jest ta mammografia?
Mammografia to badanie diagnostyczne wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie. W trakcie badania, piersi są delikatnie uciskane za pomocą specjalnych plastikowych płytek, dzięki czemu jakość obrazu jest lepsza i pozwala na wykrycie mikro-zwapnień oraz podejrzanych zmian. Pozwala wykryć guzy, które nie są wyczuwalne podczas badania palpacyjnego (dotykiem). Badanie mammograficzne jest istotnym uzupełnieniem badania ultrasonograficznego (USG), a oba te badania powinny być wykonane w celu uzyskania pełnej oceny zdrowia piersi.
Jak możesz zwiekszyć komfort badania mammograficznego?
- Nie zakładaj sukienki, ponieważ na badaniu będziesz musiła zdjąć górną część garderoby. Dzięki temu nie będziesz się czuła niezręcznie „goła”
- Jeśli coś Cię niepokoi- pytaj. Masz prawo wiedzieć jak będą przebiegały kolejne etapy badania.
- Zaplanuj mammografię w pierwszej fazie cyklu tj. na jeden do dwóch tygodni po miesiączce, piersi śnie będą tak tkliwe.
- Nie stosuj antyperspirantów z talkiem. Mogą imitować mikro-zwapnienia.
- Na godzinę przed mammografią zażyj dostępny bez recepty lek przeciwbólowy, np. ibuprofen, zmniejszy to Twój dyskomfort.
- Zaplanuj badanie z przyjaciółką. Dzięki wzajemnemu wsparciu będzie Wam raźniej.
- W przypadku mammografii będziesz musiała wdrożyć zalecenia związane z podaniem środka kontrastowego
Kto jest w grupie ryzyka?
- Jeśli jesteś w wieku poniżej 60 lat i masz bliskiego krewnego (mamę, tatę, siostrę, córkę), którzy są lub byli pacjentami onkologicznymi ze względu na raka piersi, jajnika lub raka pokrewnego (rak otrzewnej lub jajowodów)
- Jeśli wśród Twoich bliskich krewnych jw. występował rak jelita grubego, macicy
- Miałaś raka piersi, jajnika lub raka pokrewnego.
Obecnie, jeśli jesteście obciążone rodzinną historią nowotworową, badania genetyczne w kierunku wykrycia mutacji genów BRCA1 i BRCA2 możesz wykonać w ramach NFZ. W innych przypadkach, niestety tylko prywatnie.
O ryzyku zachorowania na nowotwory, w tym nowotwory złośliwe, na szczęście mówi się coraz więcej, w szczególności o tym jak ważna jest profilaktyka zapobiegania im. W chwili obecnej dla osób znajdujących się w grupie ryzyka ( w wyniku obciążenia genetycznego tak jak w moim przypadku ) istnieje na rynku kilka firm, które umożliwiają wykonanie testów w domu. Jest to bardzo wygodna alternatywa, dla tych, którzy w wirze codziennych obowiązków nie mają czasu na wizyty w instytutach badań genetycznych, lub ze strachu odkładają tę decyzję na później.
Pamiętaj! Wczesne badania ratują życie, nie pozwól by strach przed nimi Ci je odebrał.
Badajmy się!
x Daily Basics